نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم اقتصادی، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

2 استادیار علوم اقتصادی، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

https://doi.org/10.34785/J025.2022.003

چکیده

در مطالعه حاضر تلاش شده است تا نوع و چگونگی اثرپذیری مصرف انرژی از اقتصاد زیرزمینی آزمون شود. برای این منظور در ابتدا بر مبنای رهیافت تانزی و با استفاده از داده ­ها و اطلاعات در دوره زمانی ۱۳۹۸-۱۳۵۷ حجم اقتصاد زیرزمینی برآورد شد. سپس به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل تجربی تاثیر اقتصاد زیرزمینی و سایر متغیرها بر مصرف انرژی در اقتصاد ایران از روش خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی خطی (ARDL) و غیرخطی (NARDL) استفاده شد. یافته‌های حاصل از برآورد الگوی متقارن (خطی) در بلندمدت نشان می­ دهد که اقتصاد زیرزمینی با اثر معناداری بر مصرف انرژی همراه نیست ولی برآورد غیرخطی بیانگر اثر نامتقارن اقتصاد زیرزمینی بر مصرف انرژی است. به نحوی­ که افزایش ­ها در اقتصاد زیرزمینی با اثر معنادار بر مصرف انرژی همراه نیست ولی کاهش­ ها در آن اثری مستقیم داشته و با کاهش یک درصدی درحجم اقتصاد زیرزمینی، مصرف انرژی به میزان 31/0 درصد افزایش می ­یابد. در هر دو قالب متقارن و نامتقارن قیمت حقیقی انرژی با اثری معکوس بر مصرف انرژی همراه است. نرخ شهرنشینی نیز مطابق انتظار با اثری مستقیم بر مصرف انرژی همراه است. بر مبنای نتایج حاصله پیشنهاد می ­شود که سیاستگذاران با اتخاذ سیاست­ های مناسب و با ارتقای سطح شفافیت اقتصادی در کاهش حجم اقتصاد زیرزمینی تلاش نمایند. همچنین پیشنهاد می ­شود در قیمت­ گذاری انرژی به نامتقارنی در اثرگذاری این عامل بر مصرف انرژی توجه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Ahad, M., Imran, Z. A., & Aftab, H. (2021). Impact of shadow economy on renewable and nonrenewable energy consumption in Pakistan: Evidence from quantile cointegration and causality analysis, Environmental Science and Pollution Research, 2021 Nov 19. doi:10.1007/s11356-021-17436-z. Epub ahead of print. PMID: 34799800.
Basbay, M. M., Elgin, C., & Torul, O. (2016). Energy consumption and the size of the informal economy, Economics,10, 1-28.
Behboudi, D., Mohammadzadeh, P. & Jebraeeli, S. (2009). Investigating the relationship between energy consumption and GDP in developing and developed countries, Quarterly Energy Economics Review, 6(23), 1-21. [In Persian]
Benkraiem , R., Lahiani, A., Miloudi, A., & Shahbaz, M. (2019). The asymmetric role of shadow economy in the energy-growth nexus in Bolivia. Energy Policy, 125, 405-417.
Canh, N. P., Schinckus, C., Thanh, S. D., & Chong, F. H. L. (2021). The determinants of the energy consumption: a shadow economy-based perspective, Energy, Vol. 225, 1-14.
Dhawan, R., Jeske, K., & Silos, P. (2010). Productivity, energy prices and the great moderation: A new link. Review of Economic Dynamics, 13 (3), 715–724.
Elgin, C., & Oztunali, O. (2014). Pollution and informal economy. Economic Systems, 38(3), 333-349.
Gholizade, A., & Barati, J. (2011). Analysis of effective factors on household energy consumption and household electricity consumption in Iran: With emphasis on energy efficiency. New Economy and Trad, 7(25-26), 145-167. [in Persian]
Haghnejad, A., & Farahati, M. (2020). The relationship between economic growth, energy consumption and shadow economy in Iran. Journal of Iranian Economic Issues, 7(2), 89-120, 89-120. [in Persian]
Jalalabadi, A., & Rakhshan, S. (2005). An analysis of consumption pattern of energy carriers in Iran (1966-2000). Iranian Journal of Economic Research, 7(22), 115-132. [In Persian]
Jones, D. W. (1989). How urbanization affects energy-use in developing countries. Energy Policy, 12(1), 621-630.
Jones, D. W. (2004). Urbanization and energy, RCF economic and financial consulting Inc. United State, Chicago.
Kaufmann, D., & Kaliberda, A. (1996). Integrating the unofficial economy into the dynamics of post socialist economies: A framework of analysis and evidence. World Bank Policy Research WP, 1691.
Karanfil, F. (2008). Energy consumption and economic growth revisited: does the size of unrecorded economy matter? Energy Policy, 36(8), 3029–3035.
Pesaran M. H., Shin Y., & Smith R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Shin, Y., Yu, B., & Greenwood-Nimmo M. (2014). Modelling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in a nonlinear ARDL framework, In: Sickles R., Horrace W. (eds) Festschrift in Honor of Peter Schmidt, Springer New York, Chapter 9, pp. 281-314.
Tanzi, V. (1999). Uses and abuses of estimates of the underground economy. The Economic Journal, 109(456), 338-347.
Tanzi, V. (1980). Underground economy and tax evasion in the United States: Estimates and implication. Banca Nazionale del Lavoro Quarterly Review, 32, 427-53.
Tashkini, A. (2005). Applied econometrics with the help of Microfit. Tehran, Dibagaran Cultural and Artistic Institute. [in Persian]